‘Emma Watson, The Play’ draait om het grote idool van actrice, schrijver en regisseur Caro Derkx. Caro, awardwinnaar 2021, bewonderde vanaf haar jeugd deze Emma, de actrice die Hermione Granger speelde in Harry Potter. De werkelijke Emma is naast actrice ook model en pleitbezorger van feministische literatuur. Emma combineert intellect en commercie, literatuur en glamour, feministische denkers en Hollywoodfaam. Als theatermaker is Caro gefascineerd door rolmodellen en identiteit. In deze voorstelling, onderzoeken beide actrices, Caro Derkx en Nora El Koussour, kritisch de verschillen en overeenkomsten met Watson. Met als resultaat? Watson wordt als rolmodel zelfs verrijkt. 

Je vertelde dat je het theater in rolde omdat je als basisschool kind het advies kreeg om op toneel te gaan vanwege je verlegenheid.

Dat klopt maar theater is wel echt mijn grote liefde. Ik hou ervan omdat ik er alles kan onderzoeken. Theater flirt met alle kunstvormen die ik interessant vind; documentaire, film, filosofie en literatuur. Vergeet niet dat het, in tegenstelling tot een filmproductie, goedkoop en snel is. 

Theater heeft een dimensie die de digitale wereld mist. Het staat dichter bij het leven. Als je iets mist dan is dat zo. Onmogelijk om instant alles te bekijken. We leven in een oorlog om de aandacht en zijn verslaafd aan prikkels. Door deze overload aan prikkels krijgen we een soort goudvissenbrein, die niet meer gewend is om lange lijnen te maken. Ik wil mensen verleiden om hun brein uit te dagen en probeer voorstellingen te maken die dat juist wel afdwingen, ook voor een jongere generatie. 

Jouw motto is: als je iets wilt kun je dat ook leren.

Na drie jaar toneelschool in Maastricht kon ik mijn leven uittekenen: kinderen krijgen en oud worden als actrice. Mijn Engels was dramatisch, ik haalde tweeën op de middelbare school en een website in het Engels snapte ik niet. Vandaar mijn bewuste keuze om mijn Engels aan te pakken en naar Oxford te gaan. 

Oxford is geweldig, een Harry Potterstad met hele slimme mensen. In een pub gaat een random gesprek over zwarte gaten en metafysyca.  Ik was daar helemaal in mijn element. 

Nadat ik de grammatica snapte, zag ik Engels spreken als volgende uitdaging. Beroemd is daar de Bodlien library, hoogleraren en studenten latijn zitten daar en de film van Harry Potter is opgenomen in deze bibliotheek. Op de afdeling filosofie staan  rekken vol Kant en Nietzsche. Daar heb ik mezelf naar binnen gebluft, vertelde dat ik ging stage lopen in King Lear en daarom Shakespeares originele teksten nodig had. Vervolgens moest ik voor een commissie komen en beoordeelde de jury of ik naar binnen mocht. Mijn leraren op school waren stom verbaasd dat het me gelukt was. Dagen lang zat ik daar. Ik wordt nu geprezen om mijn Britse Engels, maar je moest eens weten. 

Ik vroeg voor het stuk Emma Watson de actrice Nora El Koussour. Haar reactie: ik vind het heel leuk om met je te werken maar mijn Engels wordt echt een probleem. Ik zei, “komt goed want ik heb het ook geleerd en ik weet hoe je het kunt leren.”

Ook deze derde voorstelling van jou gaat over het zoeken naar identiteit en rolmodellen. Emma Watson zie jij als een feministisch rolmodel. 

Ik voelde me bij het feminisme ongemakkelijk en associeerde het met iets hards, iets schreeuwerigs. Vrouwen met een kort pittig kapsel, okselhaar en borden op hun buik. Emma Watson is een nieuwe stem  voor mij; open, nieuwsgierig en zij viert haar vrouwelijkheid en houdt van kleren. Emma gelooft in de werking van olievlekken. Daarom ben ik blij met de diversiteit van de mensen in de zaal. Ouder, jonger, veel mensen die nooit naar het theater gaan en ook mensen uit de fashion wereld. Dit stuk gaat over dat jij je eigen verhaal mag bedenken en je je niet hoeft te laten beperken door externe factoren. Ik hoop dat deze voorstelling resoneert in de hoofden van mensen en die mogelijk anders gaan handelen. In een nieuwe andere werkelijkheid komen vergt wel een nieuwsgierige geest. 

Jij ziet buitensluiten als tendens van deze tijd en verbinding maken met de ander als uitdaging.

Iedereen herkent het gevoel dat er een feestje is, maar jij hoort er niet bij. Daar gaat deze voorstelling in essentie over. Zo mag ik niet bij de mannenwereld horen en Nora niet bij het witte feminisme. Daar hebben wij het samen over.

Onderzoek waar jij de ander bent kwijtgeraakt en wat je kunt doen zodat dat die weer mee doet. Hoe laat je andere stemmen toe? Hoe maak je ruimte zodat we allemaal weer meedoen ongeacht sociale klasse, kleur of migratie achtergrond?

Dat is mijn centrale boodschap. We denken dat de tijd van de verzuiling voorbij is maar volgens mij is er meer verzuiling, meer versnipperen. Juist jonge mensen die geen krant lezen en zo in de digitale wereld zitten, leven nog meer in de wereld van de hokjes en  kokers. 

Deze voorstelling trok enorm de aandacht van de media: Drie pagina’s in de Volkskrant, in NRC, Parool, de VPRO gids, in the Vogue. Wat deed dat met je?

Emma Watson is mijn derde voorstelling, en die aandacht heb ik feitelijk ‘verdiend’ omdat ik met mijn eerste twee voorstellingen meteen al recensies kreeg. Maar bij Emma Watson gaat dit stuk om de media aandacht en daarom heb ik geflirt met dit gegeven. Om een podium te creëren had ik de pers nodig. Andere stemmen laten horen, je publiekelijk uitspreken en zichtbaar zijn, is dan wel een voorwaarde. 

Je bent 26 jaar en hebt succes. Maar wat was er moeilijk aan het maken van Emma Watsons.

Deze voorstelling was het meest leerzame dat ik ooit heb gedaan. Als was heftig. Als gup van 26 jaar en de jongste van iedereen, gaf ik de leiding aan een team van 25 mensen. In mijn eentje heb ik zoveel ballen in de lucht gehouden. Licht, kostuums, muziek, tekst. Het was veel,  echt veel. Ik riep het over mezelf af. Frascati, Mark Timmer, heeft me geholpen om de rem er op te zetten. Je bent geen god, je moet echt dingen uitbesteden en verdelen. We hebben er veel gesprekken over gehad, bijvoorbeeld dat je rollen na elkaar moet plaatsen; simpel gezegd beginnen met het schrijfproces.

Hierna wil ik me focussen op een ding, schrijven van een boek.

Wat was het grootste compliment dat je kreeg over de voorstelling?

Toen Nora zei jij hebt mijn leven veranderd. Wij hadden samen back stage interessante dialogen die we benutten als input voor dit stuk, dat draait om identiteit. Ik weet dat kunst de wereld kan veranderen.

Nora werd steeds gecast in stukken over de Marokkaanse onderwereld. Voor iemand met Marokkaanse roots is het belangrijk dat  je rol en je afkomst niet perse samenvallen. Dat zij Emma Watson speelt is al een daad op zich.

Het bood de kans om onze gescheiden werelden te verbinden. Wij hebben elk andere referentiekaders, praten soms langs elkaar maar samen verdiepten we hetzelfde verhaal. Dat wij dit samen doen en er achter staan, er geen conflicten zijn, dat vind ik hoopvol. Als verdriet van deze tijd zie ik de versplintering en het daardoor tegen over elkaar staan. Oefenen in samenleven is de eerste stap. 

Voor mij is de grote les uit het activisme: de meest waardevolle verandering is niet zichtbaar. Onzichtbaar dus en dat is hoopvol en troostrijk