Vera Morina won de YAA award in 2020. In januari is de debuutvoorstelling van deze Nederlands-Kosovaarse toneelschrijver te zien in het Bellevue Lunchtheater in de historische Palonizaal. Gaat u mee? Na afloop kunnen we als YAA vrienden bij de lunch in het theatercafé De Smoeshaan napraten met Vera. In dit interview meer over haar ontwikkeling, werk en kijk op de samenleving. 


Je was nog maar 25 jaar toen je vorig jaar door Ton Helmer (Bellevue) werd voorgedragen voor de YAA award.

Ton heeft mij gescout bij de HKU in Utrecht waar ik de opleiding Writing for Performance volgde. Voor mijn afstudeeronderzoek naar inclusiviteit won ik de scriptieprijs van de HKU. Veel mensen heb ik leren kennen omdat ik tijdens mijn studie vier stages deed; bij Warners Bross, bij Toneelgroep Amsterdam, bij Adelheid Roosen en bij het Nationaal Theater den Haag. Van het een komt het ander. Na mijn afstuderen kreeg ik opdrachten van het Nationale Theater, Frascati en Toneelgroep Oostpool. 


Dat klinkt ondernemend!

Ja, eigenlijk ben ik wel ondernemend en ik benut graag kansen. Ik ga niet wachten tot ze me bellen en laat me liever zien. Daarom hebben mijn goede vriend Abdel Daoudi en ik samen vijf plannen gepitched bij Bellevue. Een daarvan hebben we uit gewerkt. Het duurt wel twee jaar voor zoiets op de planken staat. In januari is het eindelijk zover en staan we geprogrammeerd in het Bellevue Lunchtheater met Volim te (Ik hou van jou).


Ik schrijf in een magisch-realistische stijl en ik vind schrijven heerlijk, om niet in de realiteit te zijn maar in een fantasiewereld. Het is fijn om hard te werken, gewoon in je pyjama met je haar op je hoofd gebonden. Ik ben bloedserieus bezig met mijn werk.  Ik focus me, leg mijn telefoon weg en zet de echte wereld vaak even op pauze. Daardoor mis ik nooit een deadline.

 

Als YAA vrienden kunnen we dit door jou geschreven toneelstuk gaan bekijken. Waar gaat Volim te over?

Deze voorstelling komt voort uit mijn verlangen om te begrijpen wat er is gebeurd tijdens de oorlog in Joegoslavië en de vraag hoezeer deze gebeurtenissen nog een rol (mogen) spelen. Het gaat over mensen die kampen met verlies. Van hun land, een deel van hun identiteit, hun ouders, jeugd of leven. Een mix van sciencefiction en psychologisch drama.

 

Het verhaal gaat over een man en een vrouw, beiden 25 jaar, geboren in Joegoslavië. Het weerspiegelt de spanning tussen het grote ideaal en het praktische doen. De man ontdekt een zwart gat dat de aarde uiteen kan doen spatten en besluit de hele wereld te gaan redden. Hij komt na 25 jaar terug. Zelf is hij dan even oud gebleven maar zijn vrouw is wel 25 jaar ouder geworden. Zij legt aan hem uit wat er in die jaren gebeurd is. Je identificeert je in dit verhaal met de vrouw en met mechanismen waar alle vrouwen  mee kampen. Soms lach je als vrouw mee om een nare grap, getraind als je bent om te de-escaleren. Gevormd om te voorkomen dat mannen agressief worden. 


Je scriptie gaat over inclusiviteit waarbij je expliciet positie kiest in een, zoals je het noemt, geïnstitutionaliseerd racistisch systeem. Kun je dat uitleggen?

Ik leef als Nederlands-Kosovaarse in een bi-culturele wereld en daarom moet ik me zowel  in de ene wereld als in de andere wereld bewijzen. Het is het gevoel dat de samenleving neerbuigend naar je kijkt en je jezelf de vraag stelt of je het wel waard bent om in dit land te mogen zijn. De vraag of je wel goed genoeg bent. Ik wil daarom nieuwe verhalen over bi-culturaliteit en bi-sexualiteit, over slachtofferschap en daders, laten horen. Intersectionaliteit houdt me bezig; een norm die de een bevoordeelt en de ander onderdrukt. Wat zijn de effecten van dergelijke rangordes, bijvoorbeeld HBO-opgeleid of wit zijn, op de maatschappij? Ik ben in Den Haag geboren, en ik ervaar mijn Nederlandse nationaliteit als een privilege. 


Deze zomer schreef je het hoorspel The Harvest (2021). Dit werd tijdens corona online als feuilleton uitgezonden bij theater Oostpool. Raakt dit ook jouw thema intersectionaliteit?

Ik vind het mooi als theater over pijn durft te gaan. Ik ervaar het zelf als prettig om de problemen die ik tegen kom ook in fictie terug te zien. In het dagelijks leven is er meestal weinig ruimte om dat te uiten. De kracht van theater is dat het rechtstreeks over pijn mag gaan, en het een opening biedt om die pijn te voelen. The Harvest is een gek verhaal over de toekomst, en speelt zich af in 2043 in een ondergronds gangenstelsel Queer. De hoofdpersoon Ifis is een transgender vrouw.  Haar land is in oorlog en alle jongens boven de 18 worden opgeroepen om mee te vechten. Ze ontmoet iemand die haar meeneemt naar Queer. Wat kiest ze? Veilig leven in het gangenstelsel of uit de kast komen en meevechten? Moet dit gangenstelsel weg of moet het juist blijven? Wanneer blaas je een wereld op? Ifis kiest ervoor om eerst te groeien in veiligheid en dan pas bovengronds gaan. 


Hoe was het om dit hoorspel te maken?

Het was geweldig dat mijn teksten zo bewerkt werden, zo snel, met zo veel geluid, er gebeurt heel veel. Ik ben geneigd om veel uit te leggen, maar regisseur Jan Hulst gaat er van uit dat de niet hetero’s zaken wel herkennen en hij heeft het lef om van de hetero’s te vragen een beetje harder te werken. Ik leerde van de regisseur. Door zijn vertaalslag wordt het geheel groter dan mijn eigen gedachten. 



Nieuwsgierig geworden naar het werk van Vera Morina? Dan kunt u op Youtube haar hoorspel the Harvest beluisteren.

INSCHRIJVEN 

Nieuwsbrief 

NIEUWSBRIEF